Ay’a en son 1972 yılında ayak basılmış, astronotlar ile birlikte metal tüplerle Ay zemininden alınan toprak ve kaya örnekleri de Dünya’ya dönmüştü. Getirilen bu örneklerin bazıları üzerinde incelemeler yapılmak üzere açılırken, bazıları da o zamandan beri getirildikleri metal tüplerde korunmaya devam ediyor. 

Numuneleri Dünya’ya getiren Apollo astronotları Eugene Cernan ve Harrison “Jack” Schmitt belki de bu örneklerin NASA’nın Johnson Uzay Merkezi’ndeki özel bir laboratuvarda 10 başkanlık yönetimi boyunca saklanacağını düşünmemişti; ancak uzay ajansı, tüpün bozulmamış içeriğini koruyacak teknoloji ilerleyene kadar bekledi. Ve o örneklerden birisi, yarım asırlık bekleyişin ardından kısa süre önce açıldı. 

Numuneden elde edilen bilgiler, bir sonraki Ay görevi için önemli

Ay’dan Dünya’ya geldiği metal kabın içinde 50 yıldır kilitli olan ve insanlığın elinde kalan son Ay örneklerinden olan numune 73001 kısa bir süre önce açıldı. Numunenin açılmasına dair açıklamalarda bulunan NASA’nın Apollo numune küratörü Ryan Zeigler, “Cihazların daha iyi olmasını bekliyorduk” şeklinde kaydetti. 

Yine de tahmin edebileceğiniz üzere son derece nadir olan numunenin mührünü açma kararının adından bilimsel merak ve teknolojik ilerlemeden daha fazlası bulunuyor. NASA, Ay’ bir sonraki insanlı görev için güçlü Uzay Fırlatma Sistemi olan yeni bir megaroket inşa ediyor ve bu on yılın sonunda Ay’a, özellikle de Ay’ın ‘karanlık’ tarafına ayak basmayı planlıyor. Bunun için de NASA, bu numunelerin yardımına ihtiyaç duyuyor. 

Ay’dan hangi gazın sızdığını öğrenmek için en iyi şans

1969 ve 1972 yılları arasında toplanan tüm ay örnekleri Ay’ın ekvatoruna yakın olan tarafından elde edilmişti. Ancak NASA, değerli kaynaklar (hidrojen, oksijen ve buz gibi) aramak için farklı bir bölgeye yönelmeden önce, Ay’dan hangi gazların sızdığını ve Apollo astronotları tarafından toplanan ekvator kayasında tam olarak ne olduğunu bilmek istiyor. Yani NASA’nın Güney Kutbu’nda neler keşfedilebileceğini ölçmesi ve bu yeni bölgedeki kaynakların ne kadar farklı veya değerli olduğunu karşılaştırması gerekiyor. 

İşte tam olarak bu noktada da 50 yıldır mühürlü olan 73001 numunesinde biriken gazlar devreye giriyor. Konuya dair Zeigler, “Bu bize Ay’dan hangi gazın sızdığını öğrenmek için en iyi şansı veriyor” şeklinde kaydediyor.